Supervision

Meta di supervision riba competencia

E Ordenanza encuanto Competencia tin como meta promove competencia honesto. Cu otro palabra, laga mercado funciona miho. Esaki ta encera cu no ta obstaculisa, limita o falsifica competencia entre empresa y cu empresa no ta haci mal uzo di nan posicion di poder. Competencia leal entre empresa ta promove prijs mas abao, miho calidad, mas innovacion y mas libertad di escogencia pa e consumidor. Empresa lo tin probecho di un ‘level playing field’, un miho clima di inversion y miho oportunidad pa empresa nobo, sin limitacion di acceso innecesario. Prosperidad di consumidor ta aumenta pa via di esey y economia di un pais ta bira mas fuerte. Ademas, mas competencia ta conduci na empleo extra pasobra produccion y actividad empresarial ta aumenta.

Pa ken e reglanan di Ordenanza encuanto Competencia ta conta?
E reglanan di e Ordenanza encuanto Competencia ta conta pa tur empresa y asociacion di empresa cu ta opera cu actividad economico riba mercado di Aruba. Ta inclui anto empresa local y di exterior. Actividad economico por consisti di oferta di producto y/o servicio riba mercado di parti di empresa. Den esaki no ta relevante cual forma hurídico e empresa tin, con esaki ta financia y si esaki tin un meta di haci ganashi. E acercamento aki ta implica cu bao di empresa no tin solamente negoshi ordinario, sino tambe por ehempel esunnan cu ta practica un profesion liber, empresa publico y cierto fundacion.

Play Video

Prohibicion di cartel

E prohibicion di cartel ta di aplicacion na acuerdo(nan) di cartel. Acuerdo di cartel ta acuerdo cu ta obstaculisa, limita o falsifica competencia. Den esey por ta trata di:

  • convenio entre empresa;
  • decision di asociacion di empresario; y
  • practicanan acorda entre empresa.

A base di e prohibicion di cartel e acuerdonan aki ta prohibi. E concepto ‘acuerdo’ mester ser interpreta di forma amplio. . Un acuerdo por surgi tanto por escrito como oralmente. Tambe ta inclui e acuerdo informal (por ehempel un ‘gentleman’s agreement’) y acuerdo silencioso ta cay bao di esaki. Un acuerdo ta rekeri solamente concordancia di boluntad encuanto e conducta comercial di e empresanan involucra.

E prohibicion di cartel ta aplica tambe ora empresario ta coordina cu otro nan conducta riba mercado sin cu tin acuerdo explicito pa esey (anto, sin yega na acuerdo real di boluntad berdadero). Por ehempel, un reunion unda e empresanan presente ta informa nan futuro aumentonan di prijs na otro, sin cu nan ta acorda explicitamente pa aumenta prijs. Tal reunion por tin e mesun efecto cu un convenio di cartel si e empresanan presente tin intencion di aumenta nan prijsnan di acuerdo cu e aumentonan di prijs proyecta di nan competidornan. Ta p’esey tal comportamento cu a acorda entre nan tambe ta cay bao di e termino ‘acuerdo’. Den lo siguiente nos lo maneha e termino ‘acuerdo’ pa tur tipo di comportamento den mercado cu por cay bao di e prohibicion di cartel.

Acuerdo cu ta limita competencia ta referi na tanto acuerdo horizontal como vertical. Un acuerdo horizontal ta un acuerdo entre empresa cu potencialmente o de hecho ta competidor di otro. Un acuerdo vertical ta un acuerdo entre empresa cu ta activo na diferente nivel di un columna di produccion y distribucion (por ehempel un acuerdo entre un cliente y un proveedor’).

Infraccion ‘hardcore’

Ordenanza encuanto Competencia (articulo 2.1, inciso dos) ta contene un serie di tipo di acuerdo cu semper ta prohibi. E acuerdonan aki semper ta dañino pa e consumidor y ta ser yama infraccion ‘hardcore’.

Infraccion ‘hardcore’ ta acuerdo horizontal entre empresa competidor o potencialmente competidor. E siguiente acuerdonan ta ser considera un infraccion hardcore:

  • stipula prijs di benta o di otro condicion di benta;
  • stipula prijs di inscripcion of otro condicion di oferta den caso di destaho (bid-rigging);
  • limita o controla produccion o mercadeo (por ehempel negacion di suministro conhunto); o
  • reparti e mercadonan (por ehempel reparticion di cliente o teritorio).
 
Otro acuerdo en pugna cu e prohibicion di cartel

Banda di e acuerdonan hardcore por tin otro acuerdo cu ta limita competencia cu ta prohibi. Esakinan ta e principal acuerdonan cu bao di e prohibicion di cartel (salvo excepcion) ta prohibi:

  • acuerdo den cual proveedor ta prohibi detayista pa rebende producto cu otro detayista;
  • acuerdo tocante e intercambio di informacion comercialmente sensitivo entre competidor;
  • acuerdo tocante colaboracion den produccion o distribucion di un producto.

E acuerdonan aki no semper ta prohibi, pero solamente si nan ta limita competencia y si no tin excepcion aplicabel.

 
Excepcion di e prohibicion di cartel

Acuerdo cu no ta cay bao di e prohibicionnan hardcore no semper ta dañino pa e competencia. Pa e motibonan aki e acuerdonan aki no semper ta prohibi y nan por cay bao di un di e excepcionnan di e prohibicion di cartel. E Ordenanza encuanto Competencia conoce e siguiente excepcionnan:

  • Bagatel: si e participacion conhunto di e empresanan involucra no ta mas di 25%, anto en principio e prohibicion di cartel no ta conta.
  • Excension: si acuerdo ta limita competencia, pero toch tin mas bentaha cu desbentaha pa economia di Aruba, por pidi un excension di e prohibicion di cartel cerca AFTA. E empresanan involucra mester demostra si cu ta cumpli cu cuatro condicion cumulativo. Bo por pidi un excension yenando e formulario pa peticion di excension di e prohibicion di cartel. .
  • Exoneracion di grupo: a traves di Decreto Nacional (‘Landsbesluit’) por exonera cierto categoria di acuerdo cu ta limita competencia, di e prohibicion di cartel. Aki tambe tal acuerdo en general mester brinda mas bentaha cu desbentaha. Esey ta e caso si ta cumpli cu e mes cuatro condicionnan cu ta conta pa haya un excension. Na e momento aki no tin exoneracion den grupo cu ta aplicabel.

Excepcion specifico di e prohibicion di cartel

Banda di e excepcionnan di ‘bagatel’, excension y exoneracion di grupo, e Ordenanza encuanto Competencia conoce dos excepcion specifico di e prohibicion di cartel. E excepcionnan aki ta conta pa:

  • contrato laboral colectivo; y
  • servicio di interes economico comun.

Un convenio cera a base di negociacion colectivo entre organisacion di dunado di trabao y di empleado, y cu tin como meta directo e mehoracion di condicion di empleo y di trabao di empleado, no ta cay bao di e prohibicion di cartel. Servicio di interes economico comun no ta cay bao di e prohibicion di cartel. Esaki ta encera cu acuerdo cu ta necesario pa cumplimento di un tarea publico no ta cay bao di e prohibicion di cartel.

Prohibicion di cartel den destaho: ‘Bid-rigging’

Un destaho ta e procedimento unda un contratante ta anuncia cu e ta desea di laga ehecuta un obra y ta pidi empresa pa entrega un oferta. Por trata di suministro di producto o di ehecucion di cierto servicio.

‘Bid-rigging’ ta un forma di conspiracion entre esnan cu ta haci oferta Ta trata di bid-rigging si:

  • pa motibo di un destaho, un o mas ofertante ta acorda cu otro pa no entrega un inscripcion/oferta;
  • ta sincronisa oferta di antemano cu otro; o
  • ta traha acuerdo cu otro tocante ken lo haya e encargo otorga.

Tal tipo di acuerdo ta disminui o elimina competencia y ta conduci na costo mas halto pa esun cu ta duna e obra den destaho. Bid-rigging ta un acuerdo hardcore cu semper ta den conflicto cu e prohibicion di cartel (articulo 2.1, inciso dos, subseccion b, di e Ordenanza encuanto Competencia).

E formanan mas comun di bid-rigging ta:

  • Supresion di oferta: empresa (cu ta bid) ta palabra ken lo inscribi riba un destaho o ken despues di inscribi lo retira su oferta, pa e otro tin mas oportunidad pa haya e encargo.
  • Overbidding: empresa (cu ta bid) ta bid conscientemente un prijs asina halto cu e bidder di ken a palabra entre nan cu e por haya e encargo. Un otro manera ta pa haci e condicion pa e oferta asina inatractivo pa esun cu a pidi e destaho, cu e empresa ey sigur lo no haya e encargo.
  • Reparticion di mercado:empresa (cu ta bid) ta palabra den cual teritorio geografico nan por haya e encargo otorga.
  • Sistema di rotacion: empresa (cu ta bid) ta palabra ken ta na turno pa haya un encargo otorga.

Hopi destaho ta ser haci pa gobierno. Hopi biaha ta conoci di antemano cual empresanan lo inscribi. Tin biaha ta conoci tambe kico ta e budget o e prijs maximo pa e servicio cu ta haciendo e destaho. E conocemento aki ta facilita traha acuerdo entre competidor y e coordinacion di e acuerdonan di cartel aki. Si tin bid-rigging ta tuma luga den un destaho publico, anto cada ciudadano di Aruba ta keda perhudica pa esey. Nan, via impuesto, ta paga anto e cuenta pa e ofertanan mas halto.

Prohibicion di abuso di posicion di poder

Un empresa cu un posicion di poder economico ta capaz di comporta su mes, pa un parti importante, di manera independiente contra su competidor, proveedor, cliente y consumidor final. Ta p’esey pa un empresa asina ta conta regla mas estricto cu pa un empresa sin posicion di poder economico. Esey ta necesario pa proteha interes di e competidor, proveedor, cliente y consumidornan final cu ta presente ainda. E hecho di tin un posicion di poder economico no ta prohibi. Den e Ordenaanza encuanto Competencia ta para solamente cu empresa cu un posicion asina no por abusa di esaki.

Ki ora un empresa tin un posicion di poder economico?

Como prome paso lo mester establece di cual mercado ta trata. Un mercado ta e teritorio dentro di cual e competencia entre empresa, cu ta ofrece producto similar, ta tuma luga. Cada mercado anto ta determina pa e teritorio geografico y pa e tipo di producto. Por lo tanto mester determina tanto e mercado geografico relevante, como e mercado di producto relevante.

  • E mercado di producto relevante ta consisti di tur producto y/o servicio cu – a base di nan caracteristica, prijs y e uzo na cual nan ta destina – pa e cliente ta ser considera como intercambiable o sustituible entre nan.
  • E mercado geografico relevante ta e teritorio dentro di cual empresa ta pidi y ofrece producto y/o servicio, dentro di cual e condicionnan di competencia ta ekivalente y ta desvia claramente di esunnan di e teritorionan na su frontera. E mercado relevante mester ta por lo menos parcialmente dentro di Aruba, sino e reglanan di competencia di Aruba no ta aplicabel. Di cada empresa por establece asina riba cual mercado(nan) e ta activo. Por ehempel: e mercado di seguro di auto na Aruba o e mercado di producto di panaderia na Oranjestad.

Si e mercado relevante unabes ta determina, anto como segundo paso mester averigua si e empresa, o empresanan en cuestion riba e mercado relevante ey tin un posicion di poder economico. Den esey principalmente e structura di mercado ta di importancia. No semper por deduci un posicion di poder economico for di e cuota di mercado di e empresa. Ta p’esey ta contempla otro factor, manera e cantidad di empresa cu ta activo riba e mercado y nan posicion di poder. Si resulta cu un empresa riba e mercado relevante tin un cuota di mercado di por lo menos 60 porciento, anto en todo caso ta trata di un posicion di poder economico. Hasta den un caso di un cuota mas chikito esaki por ta e caso.

Abuso di un posicion di poder economico

E hecho di tin un posicion di poder riba su mes no ta forma un problema y por lo tanto no ta prohibi. E Ordenanza encuanto Competencia ta ser viola ora un empresa malusa su posicion di poder. Esaki por ta e caso si un empresa cu un posicion di poder ta pone prijs halto, ta maneha condicion di suministro irasonabel, ta exclui cierto cliente di suministro, ta calcula prijs diferente pa prestacion igual, ta saca competidor for di mercado o ta preveni cu empresa nobo ta haya acceso na e mercado, a traves di, por ehempel, maneha (temporalmente) prijs extremadamente abao.

Notificacion di concentracion

Concentracion di empresa (via un fusion o ‘takeover’; adkisicion) por resulta den empresa poderoso cu ta suficientemente dominante pa riba un cierto mercado obstaculisa o elimina competencia. Esaki por ta desbentahoso pa desaroyo economico. Pa preveni futuro limitacion di competencia, Ordenanza encuanto Competencia conoce un obligacion di notifica intencion di fusion, ‘takeover’ y ‘joint venture’. E obligacion di notificacion aki ta duna AFTA e posibilidad pa sigui e surgimento o fortificacion di posicion di poder di empresa. AFTA lo no por blokea e concentracion notifica, pero den caso di abuso di un posicion di poder, o como prevencion di un tal abuso, AFTA lo por interveni si esey ta necesario. Mas informacion tocante abuso di posicion di poder por ser haya den e foyeto ‘De Mededingingsverordening’ bao di e titulo ‘Het verbod op misbruik van machtspositie’ (Prohibicion di abuso di posicion di poder). Si bo empresa ta involucra den un fusion, takeover o joint venture, por ta anto cu bo lo mester notifica AFTA di antemano di e concentracion aki.

Cual concentracion(nan) mi mester notifica cerca AFTA

E obligacion di notifica ta solamente aplicabel den caso di concentracion relativamente grandi na Aruba. Si un di e situacionnan describi aki bao ta aplicabel, anto mester notifica di e concentracion planea:

  1. E benta total di e empresanan involucra tabata, den e aña calendario anterior, mas di Afl. 125 miyon. Ademas, por lo menos dos di e empresanan involucra mester yega na un benta anual di minimo Afl. 15 miyon, na Aruba.
  2. E empresanan involucra ta crea o ta fortifica riba un o mas mercado relevante na Aruba, hunto un cuota di mercado di 30% o mas.


Cual informacion mi mester suministra den un notificacion di concentracion?

Den caso di un notificacion di concentracion ta rekeri suministra informacion detaya tocante, entre otro, e empresanan involucra, e tipo di concentracion, e circunstancianan di mercado y e efectonan anticipa di e concentracion. Si bo mester notifica AFTA di un concentracion, click aki pa download e formulario ‘melding van een concentratie’. (notificacion di un concentracion). Atencion! Bo tin e obligacion di notifica AFTA di antemano di e surgimento di un concentracion. Si acaso bo no haci esaki, bo ta risca haya un boet.

Obhecion y apelacion

Obhecion
Ora bo persona como interesado no ta di acuerdo cu un disposicion cu ta dirigi na bo, cu ta procedente di e Ordenanza encuanto Competencia, anto bo por entrega un obhecion contra esey y si ta deseabel, apela contra esaki. Esaki ta regla den e Ordenanza di Hurisdiccion Administrativo di Aruba (Landsverordening Administratieve Rechtspraak; LAR).

Den caso di un obhecion, AFTA lo evalua e decision di nobo. Un persona interesa por entrega un obhecion dentro di seis siman despues di e fecha di e disposicion. Un persona interesa ta un persona huridico o un individuo cu ta involucra directamente cu un disposicion. Bo obhecion mester ta entrega por escrito cerca AFTA y mester contene por lo menos e siguiente informacion:
  1. nomber y adres di e apelante y, si e obhecion ta ser entrega pa un apoderado na nomber di e persona, nomber y adres di e apoderado;
  2. un indicacion di e disposicion contra cual e obhecion ta dirigi, si ta posibel cu entrega di un copia di e esey;
  3. e fundamento riba cual e obhecion ta basa;
  4. e fecha di e obhecion; y
  5. un firma di, o na nomber di e apelante.

Si entrega ta sucede via un apoderado, cu no ta inscribi na Corte di Husticia como abogado, anto ta entrega tambe e autorisacion.

Añadi na e obhecion, si ta posibel, un copia di e disposicion contra cual bo ta haci obhecion y e demas documentonan cu ta relaciona cu e disposicion.

Despues di entrega di e obhecion bo ta ricibi un recibo y ta infoma bo di e demas tratamento. Como proponente di un obhecion lo bo haya un invitacion di e comision consultivo pa obhecion pa un audiencia. Si ta necesario lo invita tambe experto y otro interesado. E comision consultivo pa obhecion tin como tarea duna conseho na AFTA tocante nan decision encuanto bo obhecion. Despues cu AFTA ricibi e conseho di e comision consultivo pa obhecion, AFTA en todo caso ta tuma un decision encuanto e obhecion dentro di 4 luna despues di entrega di bo obhecion.

E decision riba bo obhecion mester ta motiva. Un copia di e conseho di e comision y e relato di e audiencia lo ser añadi na e decision riba e obhecion. Si e conseho ta contene por completo e motibonan pa e decision, anto pa e motivacion di e decision encuanto e obhecion por limita esaki na un referencia na e conseho. Si e decision ta desvia di e conseho, ta menciona e motibonan pa desvia y ta manda un copia di e decision pa e comision consultivo di obhecion.

Si acaso bo persona no ta di acuerdo cu e decision tuma pa AFTA tocante bo obhecion, bo por apela esaki cerca Huzgado di Prome Instancia di (Gerecht in Eerste Aanleg) di Aruba.

Apelacion y Apelacion na Corte

Apelacion

E parti interesa por presenta un apelacion contra un decision di AFTA despues di obhecion, na Huzgado di Prome Instancia (Gerecht in Eerste Aanleg) di Aruba. E plaso pa entrega di un apelacion na Huzgado ta seis siman y ta inicia riba e dia despues di e fecha di e decision riba bo obhecion.

Por entama apelacion si:

  1. e decision ta en pugna cu un regla general vigente;
  2. den e tuma di decision, e organo administrativo a usa su facultad obviamente pa un otro meta cu pa cual a duna e facultad;
  3. e organo administrativo, den evaluacion di e interesnan involucra, no por a razonablemente yega na e decision;
  4. e decision no ta carga pa e motivacion cu a ser duna den esaki;
  5. e decision ta en pugna cu un otro principio di administracion adecua, cu ta presente den consenshi di derecho general.

Bo apelacion mester ta entrega por escrito na Huzgado di Prome Instancia (Gerecht in Eerste Aanleg) di Aruba y mester contene por lo menos e siguiente informacion:

  1. nomber y adres di e apelante y, si e apelacion ta ser entrega pa un apoderado, e nomber y adres di e apoderado;
  2. un indicacion di e decision contra cual e apelacion ta dirigi, si ta posibel cu suministro di un copia di e decision y di e documentonan cu ta relaciona cu esaki;
  3. e fundamento riba cual e apelacion ta basa;
  4. e fecha di e apelacion; y
  5. un firma di, o na nomber di e apelante.
 
Apelacion na Corte (Hoger beroep)

Contra un veredicto di e Huzgado (Gerecht) tanto e interesado como AFTA por apela na Corte Comun di Husticia (Gemeenschappelijk Hof van Justitie) di Aruba. E plaso pa entrega di un apelacion cerca Hof ta seis siman y ta inicia e dia despues di e fecha di e decision riba e apelacion.

Por entama apelacion na Corte, si:

  1. e decision ta en pugna cu un regla general vigente;
  2. den e tuma di decision, e organo administrativo a usa su facultad obviamente pa un otro meta cu pa cual a duna e facultad;
  3. e organo administrativo, den evaluacion di e interesnan involucra, no por a razonablemente yega na e decision;
  4. e decision no ta carga pa e motivacion cu a ser duna den esaki;
  5. e decision ta en pugna cu un otro principio di administracion adecua, cu ta presente den consenshi di derecho general.

Bo apelacion mester ta entrega por escrito na Corte (Hof) y mester contene por lo menos e siguiente informacion:

  1. nomber y adres di e apelante y, si e apelacion ta ser entrega pa un apoderado, e nomber y adres di e apoderado;
  2. un indicacion di e decision contra cual e apelacion ta dirigi, si ta posibel cu suministro di un copia di e decision y di e documentonan cu ta relaciona cu esaki;
  3. e fundamento riba cual e apelacion ta basa;
  4. e fecha di e apelacion; y
  5. un firma di, o na nomber di e apelante.

Cu entrega di un apelacion na Huzgado (Gerecht) y Corte (Hof), tin gasto di griffie pa paga. E demas reglanan relaciona cu e procedimento di obhecion y apelacion por ser haya den e Ordenanza di Hurisdiccion Administrativo (Landsverordening administratieve rechtspraak)

Con nos
por yuda bo?

Con nos
por yuda bo?

error: Content is protected !!