General

AFTA tin como tarea legal general mantene supervision riba cumplimento cu Ordenanza encuanto Competencia (Mededingingsverordening). Ta trata principalmente di supervision y mantenimento di reglanan legal di wega, y duna conseho na gobernacion. Na e momento aki solamente e Ordenanza encuanto Competencia ta contene tarea cu ta asigna na AFTA.

E Ordenanza encuanto Competencia (Mededingingsverordening) ta dirigi na combati efecto economico indesea di limitacion di competencia. AFTA ta controla si e prohibicion di cartel, e prohibicion di abuso di posicion di poder y e obligacion di notificacion den caso di concentracion ta ser cumpli. Si empresa por competi cu otro libremente y sin falsificacion pa preferencia di e consumidor, anto esey ta promove prijs mas abao, miho calidad, mas innovacion y mas libertad di escogencia. Ademas, mas competencia ta conduci hopi biaha na extra empleo, un miho clima di inversion y miho oportunidad pa empresa nobo sin obstaculo innecesario di acceso. E meta tras di esaki di e Ordenanza encuanto Competencia ta anto e funcionamento lo miho posibel di mercado. E resultado proyecta di esaki ta crecemento economico y mas prosperidad pa ciudadano/consumidor.

Regla(nan) di Ordenanza encuanto Competencia (Mededingingsverordening) ta conta pa tur empresa y asociacion di empresa cu ta ehecuta actividad economico riba mercado na Aruba. Ta trata den esey di empresa local y di exterior. Actividad economico por consisti di oferta di producto y/o servicio riba mercado pa empresa. Den esaki no ta relevante ki forma legal e empresa tin, con esaki ta financia y si e tin un meta di ganashi. E acercamento aki ta implica cu empresa no ta solamente empresa ordinario, sino tambe persona cu profesion liber, empresa estatal y cierto fundacion(nan).

Un empresa ta cualkier unidad cu ta practica un actividad economico, irespecto e forma legal o e forma con e ta financia, y irespecto si ta trata di un meta di ganashi. E forma huridico di e empresa anto no ta determinante den esaki. Bao di e termino ‘empresa’ ta cay en principio persona natural y persona huridico, empresa priva y empresa estatal, fundacion, proveedor di servicio, y practicante di profesion liber.

Lesa mas tocante pa ken e reglanan di competencia ta conta den nos foyeto general tocante e Ordenanza encuanto Competencia (Mededingingsverordening).

Bao di actividad economico ta comprende cada actividad cu ta consisti di oferta di producto y servicio riba un cierto mercado, irespecto si tin recompensa pa esaki. E criterio mas importante den esaki ta cu e actividad concerni por ta opera den competencia cu otro empresa. E reglanan di e Ordenanza encuanto Competencia ta conta pa tur empresa local y di exterior, y asociacion di empresa cu ta eherce actividad economico mercado di Aruba.

Lesa mas tocante pa ken e reglanan di competencia ta conta, den nos foyeto general tocante Ordenanza encuanto Competencia.

Den aplicacion di e reglanan di competencia ta importante pa determina e corelacion di competencia entre e diferente empresanan. Den esey mester averigua cual empresanan ta competi cu otro. E metodo pa determina esaki, ta a traves di delimitacion di e mercado relevante.

Un merrcado relevante ta consisti di un mercado di producto y un mercado geografico. Delimita un mercado relevante ta importante den calculacion di e cuota di mercado., por ehempel pa calcula si bo empresa tin un posicion di poder o pa determina si bo fusion o adkisicion mester haya notificacion cerca AFTA.

E mercado relevante di producto ta encera e producto y/o servicio, cu e usuario ta considera reemplasabel, a base di caracteristica di e producto, prijs y uzo intenciona. Determinante pa e delimitacion di e mercado di producto relevante ta principalmente e reaccion di cliente riba cambio di prijs di producto y/o servicio. Diferente producto cu ta satisface mesun demanda di cliente por ta parti di e mesun mercado di producto.

E mercado geografico relevante ta e teritorio dentro di cual e empresa ta ofrece producto o servicio y unda condicion di competencia (manera prijs, calidad, regulacion) ta mas o menos igual. E mercado geografico relevante por ta un parti di Aruba, henter Aruba o un teritorio mas grandi (por ehempel region di Caribe, America Latino o henter mundo). E conducta di cliente cumprado tambe ta relevante pa esaki.

Den aplicacion di e termino ‘mercado relevante’ AFTA lo tene cuenta cu e contexto huridico y economico na Aruba.

Legislador a encarga AFTA cu supervision di cumplimento cu Ordenanza encuanto Competencia. Esaki ta encera e supervision encuanto e prohibicion di cartel, e prohibicion di abuso di posicion di poder y e obligacion di notifica di cierto concentracion cerca AFTA. E reglanan aki ta na beneficio tambe di consumidor, pero nan no ta regla cu en general ta connsidera ‘derecho di consumidor’.

Den futuro lo encarga AFTA tambe cu e supervision riba tereno di derecho di consumidor.

Cartel

Un cartel ta defini den e Ordenanza encuanto Competencia (Mededingingsverordening) como un convenio entre empresa, decision di asociacion di empresario y comportamento de hecho sincronisa entre empresa, cu ta obstaculisa, limita o falsifica competencia considerablemente.

Click aki pa mas informaccion di e prohibicion di cartel.

Posicion di poder

Un empresa tin un posicion di poder, si e empresa concerni tin un posicion asina fuerte riba mercado, cu esaki ta facilita den sentido importante, un conducta di forma independiente di su competencia, cliente y consumidor.

Un empresa en todo caso tin un posicion di poder si e tin un cuota di mercado di 60% o mas. Den caso di un cuota di mercado mas abao tambe un empresa por tin un posicion di poder. Den e caso ey sin embargo ta necesario un analisis di e hecho y circunstancianan (economico), entre nan di e demas competencia, bentaha tecnologico di e empresa concerni, posesion di patente, e potencial financiero y e obstaculonan di acceso.

E hecho di tin un posicion di poder no ta prohibi, pero un empresa cu posicion di poder no por abusa di esey.

Click aki pa mas informacion tocante abuso di posicion di poder.

E hecho di tin un posicion di poder economico riba su mes no ta prohibi. E Ordenanza encuanto Competencia ta keda unicamente viola si un empresa ta abusa di su posicion di poder.

Den practica ta distingui dos forma di abuso. E prome forma por ser tipifica como explotacion. Esaki ta e conducta unda ta usa e posicion di poder pa logra bentaha cu den condicion normal di mercado lo no por logra. E forma di abuso aki ta dirigi na cumprado, cliente y consumidor. E di dos forma di abuso ta exclusion. Den e caso aki e empresa ta fortifica su propio posicion mas ainda debilitando, o haciendo acceso mas dificil pa su competidornan (eficiente). E forma di abuso aki ta dirigi contra competidor.

Ehempel di posibel conducta abusivo ta:

  1. e imposicion directo o indirecto di prijs di compra o di benta irasonabel, o di otro condicion irasonabel contractual (por ehempel prijs demasiado halto, abao o discriminatorio);
  2. e limitacion di produccion, di mercadeo o di desaroyo tecnico, na desbentaha di e usuario (por ehempel negacion di suministro);
  3. e aplicacion den trato di partnernan comercial di condicion desigual pa prestacion ekivalente, pa cual nan ta encontra un desbentaha den competencia (por ehempel discriminacion di prijs);
  4. e hecho cu cera acuerdo ta ser condiciona pa aceptacion di prestacion adicional, cu segun nan indole o segun custumber comercial no ta relaciona cu e topico di e convenio(nan) aki (‘koppelverkoop’).

Concentracion

Un concentracion por ta cualkier adkisicion o cambio di poder di decision dentro di empresa. Tin tres tipo di concentracion:

  • Fusion: ora dos o mas empresa, anteriormente independiente, ta bay hunto den un empresa nobo. Tambe ta trata di fusion ora un empresa ta ser adkiri pa e otro empresa, unda e empresa adkiri ta bay incorpora den e empresa cu ta adkiri y ta stop di existi como persona huridico separa.
  • Takeover: den un ‘takeover’ (adkisicion) un empresa ta haya e poder di decision den e otro empresa, por ehempel a traves di compra di un paquete di accion. Adkisicion di e poder di decision ta encera cu e partido ey ta haya un influencia decisivo den e actividadnan di e empresa cu ta ser adkiri.
  • Joint venture: un joint venture ta un empresa conhunto di dos o mas empresa, den cual nan ta comparti posesion di e poder di decision.

Click aki pa mas informacion encuanto concentracion y na ki momento mester informa AFTA di e asunto.

A traves di haci cierto notificacion di cierto intencion di concentracion obligatorio, AFTA ta mantene supervision riba e concentracionnan aki. Asina AFTA por mantene bista riba e concentracionnan aki pa e posibel surgimento di empresa grandi cu por abusa di nan posicion fuerte. Nos ta proteha cu esey competidor y consumidor. Esey ta para den e Ordenanza encuanto Competencia.

A traves di haci cierto notificacion di cierto intencion di concentracion obligatorio, AFTA ta mantene supervision riba e concentracionnan aki. Asina AFTA por mantene bista riba e concentracionnan aki pa e posibel surgimento di empresa grandi cu por abusa di nan posicion fuerte. Nos ta proteha cu esey competidor y consumidor. Esey ta para den e Ordenanza encuanto Competencia.

Si empresa ta bay hunto prome y despues numa ta notifica, nos por impone un multa.

error: Content is protected !!